Hiện có 8 người xem / 2482552 lần xem
         info@sachvatranh.com       84 (0) 1 222 929 703        
 
CUỐN “LỄ TANG CỦA NGƯỜI VIỆT NAM”
(LE RITUEL FUNÉRAIRE DES ANNAMITES),
MỘT CUỐN SÁCH NGHIÊN CỨU VỀ DÂN TỘC HỌC VÀ
TÔN GIÁO CỰC KỲ HAY VÀ CHI TIẾT

CỦA TÁC GIẢ GUSTAVE DUMOUTIER

Ngay trong lúc này, nếu có một tác giả nào muốn viết về “Lễ tang của người Việt chúng ta” thì có lẽ chưa chắc đã viết được vài chục trang, thế mà trên 100 năm trước vào năm 1892 (chính xác là 115 năm trước) một tác giả người Pháp, Gustave Dumoutier, một thành viên của Hội Địa Dư và đồng thời là Giám Đốc Nha Học Chính Bắc Kỳ đã viết một cuốn sách dày 300 trang, cộng với 36 phụ bản nguyên trang mô tả tất cả chi tiết của một đám tang của người Việt chúng ta.

Trước khi giới thiệu cuốn sách tuyệt vời này, người viết xin có đôi lời về tiểu sử tác giả người Pháp nói trên:

Gustave-Emile DUMOUTIER sinh ở Courpalay, près Coulommiers (Seine-et-Marne) ngày 3-6-1850, và mất ở Đồ Sơn (Bắc Việt) ngày 2-8-1904. Thoạt tiên ông theo học về Nhân Loại Học Thời Tiền Sử, sau, với tư cách học viên dự thính, ông đã học trong ba năm về ngôn ngữ và lịch sử Trung Hoa tại trường Ngôn Ngữ Đông Phương. Tháng giêng năm 1886, ông tháp tùng Toàn quyền Paul Bert tới Bắc Kỳ và làm thông ngôn tiếng Việt và tiếng Hoa cho Phủ Toàn Quyền.

Tại đây ông được giao nhiệm vụ tổ chức Nha Học Chính. Là một người hết sức họat động, tháo vát, một năm sau ngày tới Việt Nam ông đã tổ chức được một Trường Thông Ngôn, chín trường tiểu học cho nam sinh, và bốn trường tiểu học cho nữ sinh. Sau đó ông được giao chức vụ Giám đốc Nha Học Chính Trung Kỳ và Bắc Kỳ. Ông là tác giả của gần 60 tác phẩm gồm một số sách rất giá trị như các cuốn Lễ Tang của người Việt Nam (Le rituel Funéraire des Annamites), Các Ngôi Chùa ở Hà Nội (Les pagodes de Hanoi), Nghiên cứu về Khảo Cổ Học và Minh Văn Học tại chùa Trấn Vũ (Le grand Bouddha de Hanoi), Tiểu luận về người Bắc Kỳ (Essai sur les Tonkinois), Chùa Hai Bà (Le temple des deux Dames) vv… và trên 50 bài khảo cứu đăng trong các báo nghiên cứu vào thời đó. Ông quan tâm nhiều tới lãnh vực tôn giáo (Phật giáo) và lãnh vực tâm linh khi viết những bài nghiên cứu thật tỉ mỉ về đủ lọai bùa phép, về các thầy phù thủy, thầy pháp vv…

Bây giờ người viết xin mời các bạn độc giả trở lại với tác phẩm “Lễ Tang của người Việt Nam” (Le rituel Funéraire des Annamites) mà tôi xin giới thiệu hôm nay.

Cuốn sách dày tổng cộng 300 trang khổ lớn, ở trong có nhiều minh họa và 36 phụ bản nguyên trang cho thấy tất cả mọi chi tiết của một đám tang của người Việt thời đó. Sách có thể được tạm chia ra làm bốn phần:

Phần I cho biết tất cả mọi lo toan, mọi việc phải làm khi có tang chiếm 154 trang đầu.

Phần II nói về vong linh người chết khi xuống tới cõi âm và là một phần mô tả rất chi tiết Thập Điện Diêm Vương từ trang 155 tới trang 267.

Phần III từ trang 268 tới trang 295 là một mục giải thích các chữ Phạn và các tên bằng chữ Việt và chữ Hán dùng trong sách. Xin được nói thêm là ở cuối phần II từ trang 230 tới trang 267 là một Phụ Lục giải thích nhiều điều linh tinh và nhiều điển cố liên quan tới tang lễ.

Phần I của sách cho người đọc thấy rằng ngày trước mỗi khi có tang, thân nhân người chết phải làm không biết cơ man nào là công việc, chứ không đơn giản như bây giờ chỉ việc tìm đến một nhà đòn, đăng cáo phó, mua một ít hoa, bày bàn ghế tiếp khách là hết… chuyện. Tác giả người Pháp này đã kể rất tỉ mỉ rất nhiều điều mà ngày nay đã hoàn toàn là dĩ vãng, đã đi hẳn vào quên lãng, nếu không có ai muốn kể lại. Thí dụ như ngay đầu sách, tác giả đã cho biết một nhà sư phải đọc những câu kinh kệ nào khi được báo tin và được mời tới với một người đang hấp hối. Kế đó tác giả nói đến đủ lọai bùa phép để trừ tà, để tiễn vong hồn người chết ra đi, để để vào quan tài, để găm vào quần áo người chết vv… tất cả đều rất chi tiết, với hình ảnh minh họa thực rõ ràng. Về mặt kinh kệ thì thật là chi tiết, tùy thuộc vào người chết chết vì lý do gì, bệnh tật gì, mà lời kinh, câu kệ phải được dùng cho phù hợp. Ở cuối phần I này tác giả cũng bàn rất kỹ càng tới các lọai đất để chôn và các lọai mộ phải xây và đặt theo các phương hướng như thế nào.

Ở phần II của sách tác giả lấy tựa đề là “Vong linh người quá cố khi xuống tới cõi âm” và trong phần II này ông đã mô tả thật kỹ càng, chi tiết Thập Điện ở Diêm Đình. Một chi tiết rất lý thú là, theo tác giả, Đệ nhất Điện, do Tần Quang Vương chủ trì đã không làm tội làm tình gì người chết mà lại còn xét thưởng nếu người chết lúc sinh thời đi thu thập các cổ thư, cổ bản và đem hỏa thiêu chúng, đồng thời cũng ban phát không các loại sách cho nhiều người khác được đọc (xin xem minh họa kèm trong bài). Sau phần nói về Thập Điện, tác giả có nhắc tới sách Hồi Dương Nhân Quả và mô tả theo quan điểm của người Việt, hồn người chết sẽ được xét xử như thế nào nơi âm phủ. Sau phần này là phần Phụ Lục trong đó tác giả nói đến của hương hỏa, các loại tang phục phải mặc vv… Ở phần III tác giả giải thích tất cả các chữ Phạn, các tên bằng chữ Hoa hoặc bằng chữ Việt. Ví dụ như Prêta là một thứ ác quỷ địa ngục mà bụng thì to đùng, nhưng miệng thì bé tí síu-Địa ngục Ảo-Thông-Cẩu-Đốn là một thứ địa ngục ở đấy người chết bị CHÓ CẮN NÁT NGƯỜI RA…

Sau chót là 36 phụ bản nguyên trang vẽ họat cảnh khác nhau của đám tang, có chỉ rõ là con đẻ đứng đâu, con dâu đứng đâu, cháu chắt đứng đâu vv…

Đây quả là một cuốn sách nghiên cứu rất đa dạng, phong phú và rất tỉ mỉ, chi tiết, cho thấy lễ tang của người Việt chúng ta ngày trước không đơn giản như ngày nay.

Trích Hồi Ký 60 năm chơi sách, Chương VI

Vũ Anh Tuấn

Bài đã đăng
TÔI KHÓC EM TÔI
Đôi lời giới thiệu tập thơ "Mong manh thu vàng" của Phạm Thị Minh Hưng
Vài kỷ niệm buồn vui về Bs
SANG HƠN MỸ
HẮN, TÊN THIỆN QUỶ
ĐẠI THI HÀO NGUYỄN DU VÀ TRUYỆN KIỀU
VỀ CUỐN QUÝ THƯ
VỀ CUỐN ĐÔNG DƯƠNG
THAY LỜI GIỚI THIỆU
MỘT ĐỜI VỚI SÁCH
CUỐN ĐẠI CHIẾN THẾ GIỚI 1914-1918
Những tác phẩm sơn mài TUYỆT VỜI
VÀI CHI TIẾT
CUỐN CỔ THƯ 156 NĂM TUỔI VÀ TÔI
ĐỘNG LỰC NÀO KHIẾN TÔI HAM TÌM VÀ GIỚI THIỆU
CUỐN “THỔ PHỈ VÀ PHIẾN LOẠN Ở BẮC KỲ”
ĐẦU NĂM LƯỢM ĐƯỢC VÀNG
LIECHTENSTEIN
Vài điều nên biết về 1 người bạn Pháp
VÀI DÒNG VỀ MỘT CUỐN SÁCH
TÌNH THƯ MỘT BỨC,
VÀI ĐIỀU ĐÁNG GHI NHỚ
VÀI CẢM TƯỞNG SAU KHI THAM DỰ
TÂY CŨNG TAM SAO THẤT BẢN
Vài chi tiết về cuốn sách nhan đề
Cuốn “Ở BẮC KỲ” (AU TONKIN)
Vài chi tiết về kỳ họp ngày 14/11/2009 của CLB Sách Xưa & Nay
Quyển “1001 CUỐN SÁCH BẠN CẦN PHẢI ĐỌC TRƯỚC KHI ĐI XA”
Những chi tiết về cuộc họp ngày 11/4/2009
CLB Sách Xưa và Nay viếng thăm An Tất Viên
CUỐN “NGƯỜI PHÁP TỚI BẮC KỲ” _ 1787-1884
THIÊN DUYÊN VỚI SÁCH CỔ
CÂU CHUYỆN THƠ MỚI THỜI TIỀN CHIẾN
Bộ sách: “MỘT ĐẾ QUỐC THUỘC ĐỊA CỦA PHÁP: ĐÔNG DƯƠNG”
CHIẾN THẮNG OANH LIỆT của BẠCH THÁI BƯỞI
Một số sự việc đáng được nhắc lại
Vài chi tiết về cuốn “SÁCH DẠY HÁT TIẾNG NAM”
Vài chi tiết lý thú về buổi họp ngày 10-2-2007
MỘT SỐ CHI TIẾT VỀ ĐỊA DƯ RẤT CẦN BIẾT VỀ NƯỚC BẠN HOA KỲ
HỒI KÝ 60 NĂM CHƠI SÁCH (Trích đoạn)
Vài dòng về cuốn sách cổ “XỨ BẮC KỲ” (Le Tonkin)
Vài chi tiết về cuốn “MISSIONS DE COCHINCHINE”
Vài chi tiết về cuốn “CUỘC PHIÊU LƯU CỦA THẾ KỶ XX”
Cuốn “Ở ĐÔNG DƯƠNG NAM KỲ, CAO MIÊN, TRUNG KỲ VÀ BẮC KỲ”
Vài chi tiết về cuốn “TỪ BA LÊ TỚI BẮC KỲ”
Cuốn “CHUYỆN ĐÂY, CHUYỆN ĐÓ”
CUỐN “PHONG TỤC VÀ TẬP QUÁN CỦA NGƯỜI ANNAM”
Cuốn NIÊN BIỂU CÁC NỀN VĂN MINH
Vài chi tiết về một cuốn sách KHÔNG PHẢI TÔI “CHƠI” MÀ LÀ TÔI MỚI “LÀM ”
Vài dòng về cuốn sách “MỘT CHIẾN DỊCH Ở BẮC KỲ”
Vài điều lý thú về cuốn "VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM"
Vài chi tiết về một cuốn sách mới xuất bản năm 1992
Giới thiệu 2 cuốn sách mới
Vài chi tiết về bộ sách “CON QUỶ CÀ NHẮC”
CUỐN “GIA ĐỊNH THUNG CHÍ”
CUỐN “CÁC HỘI KÍN TRÊN ĐẤT ANNAM”
VÀI CHI TIẾT VỀ BỘ BÁO KHOA HỌC HUYỀN BÍ
CUỐN ALBUM ĐẶC BIỆT CỦA BÁO ẢNH PHÁP
CUỐN “ĐÔNG DƯƠNG THUỘC PHÁP”
VÀI CHI TIẾT VỀ CUỐN SÁCH NHAN ĐỀ LÀ “XỨ BẮC KỲ”
VÀI ĐIỀU NÊN BIẾT VỀ CUỐN “TỰ ĐIỂN TIỂU SỬ
HƠN 300 NĂM TRƯỚC
SÁCH QUAN CHẾ
VÀI CHI TIẾT VỀ MỘT BỘ SÁCH RA ĐỜI 6 NĂM
Vài điều cần biết về tờ Gia Định báo
Vài cảm nghĩ về vấn đề sửa bản in
Lịch sử HÀN LÂM VIỆN ở nước ta và ở Pháp quốc
Thú chơi tranh và người thưởng ngoạn tranh ngày nay
Từ Lâu Đài đến Bảo Tàng
Thú chơi sưu tập
Nhân hai cuộc thi “Những cuốn sách vàng lần thứ 3”
Người Việt Nam đầu tiên nhảy dù là ai?
Lịch Sử Bưu Thiếp
TIÊU NGỮ
CÓ NÊN DỰNG LẠI THÁP PISE KHÔNG?
Hai chiếc thuyền rồng ở hồ Némi
Những cuốn sách đã ghé đời tôi và . . . . Ở LẠI
VỀ MỘT CUỐN SÁCH MÀ TÔI MỚI CÓ CƠ DUYÊN MUA ĐƯỢC
TỔNG KẾT 4 NĂM HOẠT ĐỘNG
NHỮNG KỶ LỤC & THÔNG TIN
VỀ MỘT CUỐN SÁCH ĐÔNG DƯƠNG RẤT HAY VÀ QUÝ
VỀ 1 SỐ NHÀ VĂN VIẾT NHIỀU Ở NƯỚC NGOÀI VÀ Ở NƯỚC TA
NÊN DẪN ĐỦ 35 CHỮ TRONG CHÚC THƯ CỦA VICTOR HUGO
NOSTRADAMUS
VÀI CHI TIẾT VỀ MỘT BỘ SÁCH TRƯỚC ĐẠI CÁCH MẠNG PHÁP
VỀ MỘT SỐ ĐIỀU KHÔNG CHÍNH XÁC TRONG BÀI
MỘT CHUYỆN “CHÂU VỀ HIỆP PHỐ”
PHƯƠNG THỨC LÀM VIỆC RẤT KHOA HỌC
VỀ GIÁ TRỊ THỰC TẾ CỦA MỘT SỐ TÁC PHẨM
CÁC “THƯ HIỆP” VÀ NỖI OAN CẦN ĐƯỢC GIẢI BÀY CỦA HỌ
HAI BỘ TRƯỜNG GIANG TIỂU THUYẾT CỦA EUGENE SUE:
Vài chi tiết về một số thư viện
MỘT CHÚT DUYÊN VỚI… SÁCH XƯA
LỄ RA MẮT CÂU LẠC BỘ SÁCH XƯA VÀ NAY
VÀI CHI TIẾT VỀ MỘT CUỐN SÁCH
TAM SAO THẤT BẢN
CUỐN BÚT QUAN HOÀI
BỘ “TAO ĐÀN TẠP CHÍ”
CHUYỆN VỀ CÁC GIỜ KHẮC SÁNG TÁC
­­Một cuốn sách cổ trên 300 năm
TÀI VẼ TRANH KHÔI HÀI CỦA TÚ MỠ
VỀ CUỐN “NGHỆ THUẬT Ở HUẾ” (L’ART À HUE)
VÀI CHI TIẾT VỀ BỘ “TẤN TUỒNG ĐỜI”
Những bộ sách vẫn cùng tôi đồng hành
Tản mạn về sách
Có nên dùng Tây Ba lô làm phụ đạo không?
MỘT CHUYỆN TRẢ THÙ
Chọc giận THẦN TÀI
Thứ duy nhất không mua được bằng tiền
Nỗi đau nho nhỏ của người yêu sách
Bài đọc tại buổi trao giải cuộc thi
Vài chi tiết về cuốn “Connaissance du Vietnam”
Tiểu phẩm hài hước cười ra nước mắt…
Làm thế nào để có một bộ sưu tập KIỀU đầy ấn tượng
Về một cuốn sách rất hay mà tôi mới có cơ duyên tìm lại được
Lược sử BÁO CHÍ VIỆT NAM từ khởi thuỷ tới 1945
Những tác phẩm sơn mài tuyệt vời
Về một trò chơi cần được tổ chức và phổ biến ngay
Tham luận tại Hội nghị Quốc tế
Không phải cứ giỏi ngoại ngữ...
Học giả, học thiệt
Nghĩa của từ "Hat trick"
Một sai lầm cần được đính chính
Vấn đề hôm nay
Ông thầy quái đản của tôi
Trả lại sự công bằng
Hoan chiến: Một thứ chiến tranh mới lạ kỳ thú
Hội chứng sính ngoại ngữ
 
Netadong.com thiết kế