Hiện có 2 người xem / 2532972 lần xem
         info@sachvatranh.com       84 (0) 1 222 929 703        
 
THIÊN DUYÊN VỚI SÁCH CỔ
Một buổi sáng Chủ nhật vào tháng Tư năm 2002, tôi có việc phải xuống Mỹ Tho cùng một bà bạn để xem một tủ sách mà ông chú của bà ta muốn bán. Chúng tôi tới nơi, tôi chịu khó lục lọi rất kỹ cái tủ sách rất bụi bậm của ông cụ và chỉ kiếm được vài cuốn sách cổ và một tập báo Học Sinh, một thứ báo giáo dục cho nhi đồng của ông Phạm Cao Củng. Ông cụ chú bà bạn tôi hỏi ái ngại vì thấy chúng tôi đi từ Sài Gòn xuống mà lại chẳng được việc gì nên có ý muốn tặng không cho tôi mấy thứ tìm được. Tôi đã không nhận và đã gửi cụ một số tiền khá hậu hĩnh khiến ông cụ cám ơn mãi và mời ở lại ăn cơm. Vào lúc 1 giờ 30 tôi và bà bạn tôi xin phép ra về. Trên đường đi ra bến xe, chúng tôi gặp một tiệm bán sách cũ nho nhỏ ở bên đường, bà bạn không muốn cho tôi ghé và bảo “ở đây chỉ có sách mới, làm gì có sách cũ mà vào”; tôi cũng có cảm nghĩ tương tự và tính đi luôn, nhưng rồi cặp mắt “chuyên nhìn sách cổ” của tôi bỗng đụng phải hai chữ “Đời Mới” nằm khiêm tốn ở một góc cái tủ nhỏ. Óc suy luận của tôi lập tức vào cuộc, “Đời Mới?” Năm nay là năm 2002 làm quái gì có nhà xuất bản nào mang tên Đời Mới… Tôi đưa chồng sách cho bà bạn và bảo bà chờ tôi một phút, tôi chỉ ngó một cái và sẽ trở ra ngay. Chỉ ba phút sau tôi đã có trong tay cuốn sách “Tôi với Tản Đà” Ký ức của Nguyễn Văn Phúc với giá rẻ mạt có 10 ngàn đồng.

Đây là một cuốn “ký ức” kể lại những cuộc gặp gỡ giữa cụ Tản Đà và tác giả Ô. Nguyễn Văn Phúc, một người cháu của Cụ. Cuốn sách dày 126 trang do nhà Xuất bản Đời Mới ở 62 phố Hàng Cót Hà Nội cho ra đời vào năm 1944, 58 năm trước.

Xin các bạn hãy cùng tôi đọc mấy lời sau đây của tác giả:

“Tôi, một người cháu, hằng được sống những giờ thân mật, hằng được nghe những truyện tâm tình của Tản Đà, nều không viết về cuộc đời thi sĩ, thời văn học sử Việt Nam khi nói về thân thế và văn chương của người tất hẳn sẽ còn lại đôi phần thiếu sót…”

Qua 126 trang sách tác giả đã kể lại cho người đọc rất nhiều chuyện rất chi tiết về cuộc đời nay đây mai đó, khi bổng khi trầm của Cụ. Nhờ tác giả người đọc mới biết rằng cụ Tản Đà thi trượt hai khoa thi liền và có một người yêu mà thi sĩ yêu vụng nhớ thầm thì lại thuộc về người khác, và đó là lý do Cụ trở thành yếm thế và phải “mượn thơ văn để tiêu sầu”:

“Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi,
Trần giới em nay chán nữa rồi.”

Xin hãy cùng tôi đọc đoạn này của tác giả Nguyễn Văn Phúc:

“Mộng ngày xanh đã tan tác, lại đến lúc thi hỏng luôn hai khoá; truyện đời mười phần bất đắc chí đến tám chín, khiến cho Tản Đà cũng mang nặng những ưu tư, sầu chán. Khi đó, thi sĩ đã không tìm thấy hứng thú của sự sống, người đã phải thốt lên một câu vô cùng bi đát: “Đời đáng chán hay không đáng chán” cũng chẳng cần “Cất chén quỳnh riêng hỏi bạn tri âm”.

Mục đích thời bấy giờ sự học ở khoa cử. Khoa cử có quan hệ đến thân thế. Đã hết sức chuyên tâm về sự học, mà cái mộng ông Nghè, ông Cống đã chẳng được như nguyện, nhà thi sĩ của sông Đà, núi Tản càng tiếc cho tài học mình bao nhiêu, lại càng thương cho thân thế mình bấy nhiêu. Và buồn hơn nữa, đã chẳng được là ông Nghè, ông Cống thời mỹ nhân mà thi sĩ yêu vụng, nhớ thầm, những mong được cùng nhau ăn đời ở kiếp, lại phút chốc về tay kẻ khác.

Bởi vậy, những bài thơ quốc văn đầu tiên của thi sĩ mới nhiễm đầy một giọng riễu mình, riễu đời. Những bài thơ đó sẽ để lại cho những người đọc sau này biết rõ một giai đoạn trong đời thi sĩ. Bài “Bán áo” dưới đây là một thí dụ:

Cử tú không mà rể cũng không
Còn đeo áo đoạn để ai trông,
Kìa màu Thượng Hải xanh xanh lợt,
Này giá Sơn Tây đáng mấy đồng,
Đang buổi khan tiền chơi cách thế,
Có ai biết của giúp nhau cùng.
Thơ văn chật ních tay buồn rỗi,
Bán áo mà mua giấy viết ngông.

Cái “viết ngông” của một nhà chân thi sĩ thực có ích lợi cho tiền đồ văn chương của Việt Nam đang ở trong thời kỳ phôi thai.

Ở đời nhiều khi rủi lại là may. Cứ một sự thi hỏng của Tản Đà, bảo là rủi thời thực là rủi. Nhưng cái rủi đó lại là cái may cho chính thi sĩ, và hơn nữa cho thi ca nước nhà.

Nhờ ở sự bất đắc chí lúc thiếu thời, Tản Đà đã để lại cho chúng ta được bao lời thơ du dương bất hủ, và đã ghi lại tên người mãi mãi với sử xanh.”

Thật vậy nếu như Tản Đà thi đỗ và ra làm quan, thì ngày nay chắc gì ông Quan Huyện, Quan Phủ Nguyễn Khắc Hiếu đã được mọi người nhớ tới, như là đang nhớ tới Tản Đà ngay cả lúc này…

Là người yêu thích cụ Tản Đà từ bé với các cuốn Lên Sáu, Lên Tám, khi đọc cuốn ký ức của người cháu Nguyễn Văn Phúc này tôi thấy rất thích thú, đặc biết nhất là đoạn Tản Đà nhận được thơ của cụ Nguyễn Văn Vĩnh mời cộng tác với tờ Trung Bắc Tân Văn mà cụ Vĩnh là chủ nhiệm vào thời đó. Sau một ngày suy nghĩ cụ Tản Đà đã viết cho cụ Vĩnh một thư thoái thác không chịu làm cho cụ Vĩnh. Cả họ cho cụ là gàn, nhưng thực ra cụ từ chối vì có lý do riêng của cụ mà họ không hiểu nổi. Và dưới đây, theo lời tác giả Phúc kể lại, chính là lý do tại sao cụ từ chối do chính miệng cụ nói ra: “Sở dĩ tôi không nhận lời là vì tôi đã có ý định nếu mình ra góp mặt với đời thời tự mình phải đứng chủ trương một cơ quan ngôn luận. Cơ quan ngôn luận đó sẽ hoàn toàn thực hành những quan niệm về văn chương, sẽ trình bày những lý tưởng của mình với quốc dân, chứ nếu mình viết giúp cho một cơ quan khác thời mình chỉ là phụ thuộc vào cơ quan đó, lẽ tất nhiên những tư tưởng, quan niệm riêng về xã hội, văn chương sẽ không thể làm theo như ý muốn của mình được. Vả lại, tôi muốn tự tài mình lại gây lấy một thanh thế cho mình, nếu mình thực có tài. Đi theo một người khác để nhờ người ta tiến cử hộ thời một nhà văn có tự trọng có bao giờ lại chịu làm…”

Đây thực sự là một cuốn sách hay viết về cụ Tản Đà bất hủ của chúng ta.

Trích Hồi ký 60 năm chơi sách, Chương VI

Vũ Anh Tuấn

Bài đã đăng
TÔI KHÓC EM TÔI
Đôi lời giới thiệu tập thơ "Mong manh thu vàng" của Phạm Thị Minh Hưng
Vài kỷ niệm buồn vui về Bs
SANG HƠN MỸ
HẮN, TÊN THIỆN QUỶ
ĐẠI THI HÀO NGUYỄN DU VÀ TRUYỆN KIỀU
VỀ CUỐN QUÝ THƯ
VỀ CUỐN ĐÔNG DƯƠNG
THAY LỜI GIỚI THIỆU
MỘT ĐỜI VỚI SÁCH
CUỐN ĐẠI CHIẾN THẾ GIỚI 1914-1918
Những tác phẩm sơn mài TUYỆT VỜI
VÀI CHI TIẾT
CUỐN CỔ THƯ 156 NĂM TUỔI VÀ TÔI
ĐỘNG LỰC NÀO KHIẾN TÔI HAM TÌM VÀ GIỚI THIỆU
CUỐN “THỔ PHỈ VÀ PHIẾN LOẠN Ở BẮC KỲ”
ĐẦU NĂM LƯỢM ĐƯỢC VÀNG
LIECHTENSTEIN
Vài điều nên biết về 1 người bạn Pháp
VÀI DÒNG VỀ MỘT CUỐN SÁCH
TÌNH THƯ MỘT BỨC,
VÀI ĐIỀU ĐÁNG GHI NHỚ
VÀI CẢM TƯỞNG SAU KHI THAM DỰ
TÂY CŨNG TAM SAO THẤT BẢN
Vài chi tiết về cuốn sách nhan đề
Cuốn “Ở BẮC KỲ” (AU TONKIN)
Vài chi tiết về kỳ họp ngày 14/11/2009 của CLB Sách Xưa & Nay
Quyển “1001 CUỐN SÁCH BẠN CẦN PHẢI ĐỌC TRƯỚC KHI ĐI XA”
Những chi tiết về cuộc họp ngày 11/4/2009
CLB Sách Xưa và Nay viếng thăm An Tất Viên
CUỐN “NGƯỜI PHÁP TỚI BẮC KỲ” _ 1787-1884
CÂU CHUYỆN THƠ MỚI THỜI TIỀN CHIẾN
Bộ sách: “MỘT ĐẾ QUỐC THUỘC ĐỊA CỦA PHÁP: ĐÔNG DƯƠNG”
CHIẾN THẮNG OANH LIỆT của BẠCH THÁI BƯỞI
Một số sự việc đáng được nhắc lại
Vài chi tiết về cuốn “SÁCH DẠY HÁT TIẾNG NAM”
Vài chi tiết lý thú về buổi họp ngày 10-2-2007
MỘT SỐ CHI TIẾT VỀ ĐỊA DƯ RẤT CẦN BIẾT VỀ NƯỚC BẠN HOA KỲ
HỒI KÝ 60 NĂM CHƠI SÁCH (Trích đoạn)
Vài dòng về cuốn sách cổ “XỨ BẮC KỲ” (Le Tonkin)
Vài chi tiết về cuốn “MISSIONS DE COCHINCHINE”
Vài chi tiết về cuốn “CUỘC PHIÊU LƯU CỦA THẾ KỶ XX”
Cuốn “Ở ĐÔNG DƯƠNG NAM KỲ, CAO MIÊN, TRUNG KỲ VÀ BẮC KỲ”
Vài chi tiết về cuốn “TỪ BA LÊ TỚI BẮC KỲ”
Cuốn “CHUYỆN ĐÂY, CHUYỆN ĐÓ”
CUỐN “PHONG TỤC VÀ TẬP QUÁN CỦA NGƯỜI ANNAM”
Cuốn NIÊN BIỂU CÁC NỀN VĂN MINH
Vài chi tiết về một cuốn sách KHÔNG PHẢI TÔI “CHƠI” MÀ LÀ TÔI MỚI “LÀM ”
Vài dòng về cuốn sách “MỘT CHIẾN DỊCH Ở BẮC KỲ”
Vài điều lý thú về cuốn "VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM"
Vài chi tiết về một cuốn sách mới xuất bản năm 1992
Giới thiệu 2 cuốn sách mới
Vài chi tiết về bộ sách “CON QUỶ CÀ NHẮC”
CUỐN “GIA ĐỊNH THUNG CHÍ”
CUỐN “CÁC HỘI KÍN TRÊN ĐẤT ANNAM”
VÀI CHI TIẾT VỀ BỘ BÁO KHOA HỌC HUYỀN BÍ
CUỐN ALBUM ĐẶC BIỆT CỦA BÁO ẢNH PHÁP
CUỐN “ĐÔNG DƯƠNG THUỘC PHÁP”
VÀI CHI TIẾT VỀ CUỐN SÁCH NHAN ĐỀ LÀ “XỨ BẮC KỲ”
VÀI ĐIỀU NÊN BIẾT VỀ CUỐN “TỰ ĐIỂN TIỂU SỬ
CUỐN “LỄ TANG CỦA NGƯỜI VIỆT NAM”
HƠN 300 NĂM TRƯỚC
SÁCH QUAN CHẾ
VÀI CHI TIẾT VỀ MỘT BỘ SÁCH RA ĐỜI 6 NĂM
Vài điều cần biết về tờ Gia Định báo
Vài cảm nghĩ về vấn đề sửa bản in
Lịch sử HÀN LÂM VIỆN ở nước ta và ở Pháp quốc
Thú chơi tranh và người thưởng ngoạn tranh ngày nay
Từ Lâu Đài đến Bảo Tàng
Thú chơi sưu tập
Nhân hai cuộc thi “Những cuốn sách vàng lần thứ 3”
Người Việt Nam đầu tiên nhảy dù là ai?
Lịch Sử Bưu Thiếp
TIÊU NGỮ
CÓ NÊN DỰNG LẠI THÁP PISE KHÔNG?
Hai chiếc thuyền rồng ở hồ Némi
Những cuốn sách đã ghé đời tôi và . . . . Ở LẠI
VỀ MỘT CUỐN SÁCH MÀ TÔI MỚI CÓ CƠ DUYÊN MUA ĐƯỢC
TỔNG KẾT 4 NĂM HOẠT ĐỘNG
NHỮNG KỶ LỤC & THÔNG TIN
VỀ MỘT CUỐN SÁCH ĐÔNG DƯƠNG RẤT HAY VÀ QUÝ
VỀ 1 SỐ NHÀ VĂN VIẾT NHIỀU Ở NƯỚC NGOÀI VÀ Ở NƯỚC TA
NÊN DẪN ĐỦ 35 CHỮ TRONG CHÚC THƯ CỦA VICTOR HUGO
NOSTRADAMUS
VÀI CHI TIẾT VỀ MỘT BỘ SÁCH TRƯỚC ĐẠI CÁCH MẠNG PHÁP
VỀ MỘT SỐ ĐIỀU KHÔNG CHÍNH XÁC TRONG BÀI
MỘT CHUYỆN “CHÂU VỀ HIỆP PHỐ”
PHƯƠNG THỨC LÀM VIỆC RẤT KHOA HỌC
VỀ GIÁ TRỊ THỰC TẾ CỦA MỘT SỐ TÁC PHẨM
CÁC “THƯ HIỆP” VÀ NỖI OAN CẦN ĐƯỢC GIẢI BÀY CỦA HỌ
HAI BỘ TRƯỜNG GIANG TIỂU THUYẾT CỦA EUGENE SUE:
Vài chi tiết về một số thư viện
MỘT CHÚT DUYÊN VỚI… SÁCH XƯA
LỄ RA MẮT CÂU LẠC BỘ SÁCH XƯA VÀ NAY
VÀI CHI TIẾT VỀ MỘT CUỐN SÁCH
TAM SAO THẤT BẢN
CUỐN BÚT QUAN HOÀI
BỘ “TAO ĐÀN TẠP CHÍ”
CHUYỆN VỀ CÁC GIỜ KHẮC SÁNG TÁC
­­Một cuốn sách cổ trên 300 năm
TÀI VẼ TRANH KHÔI HÀI CỦA TÚ MỠ
VỀ CUỐN “NGHỆ THUẬT Ở HUẾ” (L’ART À HUE)
VÀI CHI TIẾT VỀ BỘ “TẤN TUỒNG ĐỜI”
Những bộ sách vẫn cùng tôi đồng hành
Tản mạn về sách
Có nên dùng Tây Ba lô làm phụ đạo không?
MỘT CHUYỆN TRẢ THÙ
Chọc giận THẦN TÀI
Thứ duy nhất không mua được bằng tiền
Nỗi đau nho nhỏ của người yêu sách
Bài đọc tại buổi trao giải cuộc thi
Vài chi tiết về cuốn “Connaissance du Vietnam”
Tiểu phẩm hài hước cười ra nước mắt…
Làm thế nào để có một bộ sưu tập KIỀU đầy ấn tượng
Về một cuốn sách rất hay mà tôi mới có cơ duyên tìm lại được
Lược sử BÁO CHÍ VIỆT NAM từ khởi thuỷ tới 1945
Những tác phẩm sơn mài tuyệt vời
Về một trò chơi cần được tổ chức và phổ biến ngay
Tham luận tại Hội nghị Quốc tế
Không phải cứ giỏi ngoại ngữ...
Học giả, học thiệt
Nghĩa của từ "Hat trick"
Một sai lầm cần được đính chính
Vấn đề hôm nay
Ông thầy quái đản của tôi
Trả lại sự công bằng
Hoan chiến: Một thứ chiến tranh mới lạ kỳ thú
Hội chứng sính ngoại ngữ
 
Netadong.com thiết kế