CỦA NHÓM PHAN KHÔI, NGUYỄN VĂN TỐ, TRƯƠNG TỬU,

HẢI TRIỀU, THIẾU SƠN, HOÀI THANH…

Bộ Tạp chí Tao Đàn này gồm 13 số, từ số 1 tới số 13, và ba số đặc biệt một số về nhà thơ Tản Đà, một số về nhà văn Vũ Trọng Phụng và một số Đặc khảo về Ba Lan. Bộ tạp chí này đến với tôi trong những hoàn cảnh rất tức cười mà tôi nhớ đến đâu thì xin kể đến đấy. Hai số đầu tiên đến với tôi là số 3 và số 9, mà một hôm tôi đang ngồi tán gẫu với cô bạn chủ nhà sách ở đường Kỳ Đồng thì gặp một bà bán ve chai gánh qua. Cô bạn tôi gọi lại mua một số sách và quăng cho tôi hai số Tao Đàn đó, tay quăng miệng nói: “Này, hàng hiệu của anh đó, giấy gì mà đen thui, ghê quá!” Tôi cảm ơn cô ta rối rít và hỏi giá bà ve chai. Bà này giơ hai ngón tay miệng hô: “hai ngàn”. Thấy rẻ quá tôi đưa cho bà hai tờ năm ngàn. Bà ta nhìn tôi bằng ánh mắt mà tôi hiểu ngay nên vội giải thích: “Này bà, tôi không “hâm” đâu, nhưng nếu mua rẻ quá thì tôi có lỗi với sách!” Bà ve chai nhận liền và cám ơn. Độ năm tháng sau tôi gặp được ở một tiệm sách cũ trên đường Nguyễn Thị Minh Khai một tập 10 số đóng chung từ 1 đến 10. Lần này anh bạn bán sách có tiếng là “đao phủ thủ” vì sợ tôi có lỗi với sách nên chỉ tính tôi có 15 ngàn một số. Nhưng tôi vẫn mừng húm khi có được 10 số liên tục để rồi… gần hai năm sau, vào năm 1987 tôi gặp được ở đường Lê Quang Định 2 tập, một tập trong có 5 số từ 9 tới 13 và một tập 3 số là 3 số đặc biệt. Lần này tôi được hân hạnh trả độ 20 ngàn một số và khi ra về, cầm 2 tập sách trên tay, tôi bỗng cảm thấy đời đáng sống quá và mình may mắn quá, Ôi, thế là tôi đã có đủ bộ!
Tôi đọc ngấu nghiến và rất thích vì thấy các bài viết bài nào cũng rất hay, rất dễ thương vì ngoài mấy vị đã nêu ở trên còn có Nguyễn Tuân, Lưu Trọng Lư, Lan Khai, Nguyễn Trọng Thuật, Nguyễn Triệu Luật, Ngô Tất Tố… toàn các ngôi sao sáng trên nền trời văn học Việt Nam.
Hôn nay, để chia sẻ với các bạn tôi xin viết bài này để giới thiệu với các bạn về các “Mục đích của Tao Đàn” và về những gì các nhà trí thức thời đó, trong đó có chính những tác giả viết cho Tạp Chí Tao Đàn, nói về Tạp Chí này dưới đề tài: “Các Bậc Trí Thức Đối Với Tao Đàn”

MỤC ĐÍCH CỦA TAO ĐÀN
Tao Đàn là tờ tạp chí không thuộc riêng về một văn phái nào cả; nó là cơ quan của một nền văn hóa hoàn toàn Việt Nam về sau này, mà sự kiến thiết phải được tất cả nhân sĩ ba kỳ coi làm cái bổn phận tối cao và khẩn cấp.
Tao Đàn là vườn ươm hạt giống tài hoa của chủng tộc, là nơi để cho hết thảy mọi cá tính được phát triển đầy đủ về phương diện văn chương và tư tưởng.
Tao Đàn là nơi tập trung tất cả mọi sự gắng công để đi tới sự hợp nhất và tiến hóa của văn chương Việt Nam và sau hết để đi tới sự nhận chân cái bản thể nhân loại qua tâm hồn Việt Nam.
Tao Đàn là cái chứng cớ thiêng liêng để các phần tử trí thức tỏ ra không phụ lòng mong đợi, cậy trông về tương lai mà chủng tộc đã tha thiết đặt vào mình.
Tao Đàn là tờ tạp chí của hết thảy người Việt Nam nào mà cái tương lai tinh thần của chủng tộc đã thành sự băn khoăn tha thiết trên mọi sự băn khoăn khác.
Để làm trọn thiên chức ấy, Tao Đàn mong mỏi sự cộng tác và cái cảm tình nồng nàn của hết thảy các phần tử quý báu đã nói ở trên.

CÁC BẬC TRÍ THỨC ĐỐI VỚI TAO ĐÀN
Tôi xem trong cái chương trình định trước của ông đã in sẵn thì chắc là tạp chí ấy ra đời sẽ hay lắm, và công chúng sẽ rất hoan nghênh.
TRẦN TRỌNG KIM

Tôi xin có lời trân trọng mừng cho tạp chí Tao Đàn sắp ra đời trong lúc nước ta cần phải có một cơ quan đứng đắn để bồi đắp một nền học thuật không đến nỗi thẹn với các nước tiên tiến.
PHAN VĂN HÙM

Tôi xin vui lòng viết giúp tạp chí Tao Đàn, một cơ quan văn hóa rất hợp thời.
NGUYỄN VĂN TỐ

Tôi coi cái thể tài của Tao Đàn lấy làm thích lắm, vì xã hội ta hiện nay đương thiếu một cơ quan về văn hóa thì Tao Đàn chính là lúc gặp phải thời thế phải ra và nên ra.
THIẾU SƠN

Tạp chí Tao Đàn hơi giống tờ la Nouvelle revue française ở Pháp là báo rất được hàng trí thức hoan nghênh.
HẢI TRIỀU

Ông xuất bản báo Tao Đàn rất hợp thời. Tôi cũng là một trong cái số đông những người vẫn mong mỏi một tạp chí về văn chương…
VI HUYỀN ĐẮC

Trong Tao Đàn, tôi thấy một sự siêu việt là dung hợp được mọi tư tưởng dù trái ngược nhau (Tao Đàn sẽ là nơi gặp gỡ của hết thảy mọi khuynh hướng nghệ thuật dù không dung nhau, của hết thảy mọi tư tưởng dù phản đối nhau, nếu các khuynh hướng và tư tưởng ấy cùng chung một cứu cánh gây dựng một nền văn hóa Việt Nam – lời tòa soạn)
PHAN KHÔI

Tạp chí Tao Đàn ra chắc là hợp thời lắm, vì nước ta hiện nay cần phải có một cơ quan về văn hóa, không thiên về đảng phái nào, chỉ chủ một mục đích là gây dựng lấy một nền văn hóa đặc biệt cho nước Nam ta, mà lấy quốc văn làm lợi khí…
PHẠM QUỲNH

Mong rằng những gì tôi chia sẻ với các bạn hôm nay đủ để các bạn đánh giá tạp chí Tao Đàn, một bộ báo giá trị của chúng ta.

Trích hồi ký 60 năm chơi sách Chương VI
Vũ Anh Tuấn