Vũ Anh Tuấn
Năm 1943, tôi lên 8 và được cha tôi cho học tiểu học ở trường Henri Rivière, cạnh nhà Bưu Điện Hải Phòng. Tôi sinh ra trong một gia đình trung lưu, cha tôi là một chủ sự làm việc cho hãng dầu Shell. Chúng tôi sống trong một căn nhà khá rộng lớn ở đường Cát Dài, bề mặt là 10 thước và bề sâu là 32 thước. Năm thước ở phía bên trái là phòng khách, vài phòng ngủ, và một nhà kho, năm thước bên phải là nhà xe, một sân lát gạch đỏ trên có hòn non bộ rất to của ông nội tôi, rồi tới nhà đựng cối giã gạo, nhà bếp, và hai căn nhà bồi. Ở trên là một sân thượng 10 thước nhân với 5 thước chiều sâu, nơi tôi thường dùng làm chỗ để chạy một xe ôtô nhỏ có bàn đạp mà chú tôi mang từ Hà nội về cho tôi. Tất cả những hình ảnh đó vẫn lờ mờ trong trí óc tôi tuy 64 năm đã trôi qua, tuy nhiên có một chỗ trong căn nhà đó mà mỗi khi nhắm mắt lại, tôi lại nhìn thấy hiện lên rõ ràng từng chi tiết: đó là phòng khách nhà tôi với cái sập gụ, bộ bàn ghế cổ của Tàu rất đẹp, 2 cái kỷ ở trên để một vài thứ đồ cổ VÀ ĐẶC BIỆT LÀ HAI TỦ SÁCH 1m40 x1m80 bằng gỗ cẩm lai đựng đầy sách của cha và chú tôi lúc đó là một viên chức làm ớ Phủ Toàn Quyền Hà nội. Tủ sách đầu tiên chứa đầy những sách khổ to, bìa cứng, gáy mạ vàng óng ánh – những cuốn sách này cuốn nào cũng chứa đựng rất nhiều minh họa cực kỳ đẹp – và đây chính là những sách phần thưởng mà cha và chú tôi đã nhận được trong những ngày các cụ còn đi học. Cha tôi học trường Thầy Dòng và chú tôi học ở trường Albert Sarraut ở Hà nội. Tủ thứ nhì chứa đựng những sách bằng tiếng Việt như những sách của Tự Lực văn Đoàn, của các nhà xuất bản Tân Dân, Cộng Lực, Mai Lĩnh v.v… Ngăn dưới cùng của tủ sách thứ hai này chứa đầy những loại báo mà sau này tôi mới biết là thật quý giá như Đông Dương Tạp Chí, Phong Hóa, Ngày Nay, Trung Bắc Tân Văn, Tri Tân, Thanh Nghị, Tiểu Thuyết Thứ Bảy, Tiểu Thuyết Thứ Năm v.v… Tất cả những sách báo quý giá đó đã như in sâu vào tâm tưởng của tôi và ở lại mãi mãi, chắc chẳng bao giờ tôi quên được chúng. Mỗi khi cha tôi mở tủ lấy sách ra là tôi, dù đang làm việc gì, cũng vội xáp lại ngồi bên cạnh, mắt hau háu nhìn vào những hình ảnh tuyệt vời, nhiều bức có màu trong sách của cha tôi. Người không nỡ đuổi tôi đi và chỉ bảo tôi: “Đây là những sách của người lớn, sau này con lớn lên con sẽ đọc được, để rồi ba sẽ mua cho con những sách thích hợp với con hơn”. Mặc dù cha tôi nói vậy, tôi vẫn cảm thấy bị lôi cuốn một cách đặc biệt bởi những cuốn sách lớn và đẹp đó. Tôi chỉ tay sang tủ sách thứ nhì và tỏ ý xin được đọc những sách tiếng Việt, nhưng cha tôi cũng không cho mà chỉ nói: “Khi nào con lớn cha sẽ cho con đọc, đừng vội”… (Trích chương I – Ngày đầu đến với sách) … Cha tôi đã giữ lời hứa và người đã mua cho tôi mấy cuốn sách đầu đời như lên Sáu, lên Tám của Tản Đà như tôi đã kể ở bản tin số 1. Sau khi căn dặn tôi nên đọc và trau dồi tiếng mẹ đẻ trước, người đã đi mua cho tôi ở cửa hàng Chaffanjon ở Hải Phòng những cuốn truyện tranh tuyệt vời như Zorro, hiệp sĩ bịt mặt, Tarzan, chúa tể rừng xanh, và nhất là Tin Tin, chú bé phóng viên trinh thám…các họa sĩ vẽ Zorro và Tarzan (tôi không còn nhớ ai đã vẽ Zorro, nhưng nhớ rất rõ hai họa sĩ vẽ Tarzan là Harold Foster và người vẽ đẹp nhất là Burn Hogarth) đã vẽ những nhân vật cực kỳ đẹp, cực kỳ hùng tráng, và đặc biệt nhất là họ vẽ rất kỹ, nhân vật nào ra nhân vật đó, từ đầu tới cuối truyện người đọc và xem bằng mắt, không bao giờ có thể nhầm người này với người kia, ôi thực là tuyệt vời khi đem so sánh với truyện tranh hiện nay với những nhân vật được vẽ cách điệu, méo mó, có đứa mặt nhọn hoắt, trông mà phát khiếp. Cả hai nhân vật Zorro và Tarzan đều là sản phẩm của Mỹ, các tác giả là Johnston McCulley viết Zorro năm 1920 và Edgar Rice Burroughs đã viết Tarzan vào năm 1912. Các truyện tranh cha tôi mua cho tôi còn có cả Mickey, chú chuột nổi tiếng của Disney, nhưng tôi không thích, cũng như tôi không thích người dơi vì cho là nó quá hoang đường. Tuy nhiên có thể nói là truyện tranh mà tôi thích nhất, giờ đây ở tuổi cổ lai hy tôi vẫn còn thích, chính là Tin Tin, cậu bé phóng viên trinh thám và chó Milou tuyệt vời của cậu. Tin Tin được một họa sĩ người Bỉ tên là Georges Rémi HERGÉ (1907-1983) cho ra đời vào năm 1929 qua tác phẩm nhan đề là TinTin chez les Soviets (Tin Tin thăm Liên Sô). Là phóng viên cho một tờ báo chú bé Tin Tin chẳng hề viết một dòng phóng sự nào cho tòa soạn tờ báo thuê chú, dù chú ở Liên Sô, ở Châu Mỹ, Châu Á hay ở mặt trăng, nhưng thực là tuyệt vời khi chú mang lại giải đáp cho hàng loạt những chuyện bí ẩn, bắt giữ những tên buôn lậu, trừng trị những tên cướp, hoặc giúp đỡ một vương hầu cứu vãn được giang sơn của mình. Ngoài Tin Tin ra các nhân vật kề cận với Tin Tin cũng làm tôi rất mê, ví dụ như hai anh em cảnh sát Dupont Dupont, mỗi khi một người nói gì thì ngươi kia ngay lập tức nói lại đúng những lời vừa nghe được (sau này nhà văn Trung Hoa Kim Dung đã lấy nguyên mẫu từ hai người này để tạo ra sáu anh em nhà Đào Cốc Lục Tiên), ngoài ra còn có Đại úy Haddock cứ văng tục suốt ngày. Trong số những cuốn Tin Tin mà cha tôi mua cho tôi, tôi nhớ tất cả là 14 cuốn (toàn bộ chắc nhiều hơn nhiều, nhưng tôi chỉ có 14 cuốn) một ngày kia có một cuốn đã cũ vì in từ năm 1929 (nhưng vẫn còn tốt vì người chủ cũ đã bọc bìa giấy dầu ra ngoài) và cuốn sách đó chính là cuốn Tin Tin đầu tiên mang tựa đề TinTin chez les Soviets (Tin Tin thăm Liên Sô). Ít lâu sau tôi đã tặng cuốn sách đó cùng với cuốn Lotus bleu (Hoa sen xanh) cho một cô em họ xa khi hai anh em từ biệt nhau để cô ta theo chồng qua Mỹ. Giờ đây cô em họ tôi đã qua đời và cuốn Tin Tin thăm Liên Sô không biết bây giờ lưu lạc nơi nào, tôi đã có e-mail qua hỏi nhưng cả nhà chả ai nhớ và cũng chả ai thèm đề ý tới cuốn sách của Thảo, tên cô em tôi. Họ đâu có biết rằng (và tôi thì bây giờ cũng mới biết, nhưng tôi không buồn vì mọi việc ở đời đều là số mạng cả) ngay lúc này, cuốn Tin Tin đầu tiên đó đang được các nhà bán đấu giá ở Âu Châu bán ra hàng trăm ngàn Euro. Ôi, việc gì đã qua và vô phương cứu vãn thì nên quên phắt nó đi là thượng sách! Mọi nuối tiếc chỉ có thể làm khổ chính bản thân mình mà thôi! Vậy thì điên chi mà nuối với chẳng tiếc!...
(Trích đoạn chương II, Những truyện tranh trong đời tôi )
26 - 07 - 2006
|